Wim Hof methode: werkt het echt?
Elke ochtend in een ijskoud meertje springen en ademhalingsoefeningen doen: word je daar echt een gezonder mens van? Onze journalist Marijke van der Linde duikt in de wetenschap én onder de koude douche.
“A cold shower a day keeps the doctor away! Cardiovasculaire ziektes zijn doodsoorzaak nummer één in het westen. Dit is een manier om dat te tackelen. Vasculair fitness!”, schreeuwt Wim Hof, terwijl hij een dansje maakt onder zijn buitendouche.
Ik volg een week lang zijn methode, om de kortetermijneffecten te ervaren. Aangezien deze man zonder blikken of blozen de Kilimanjaro beklimt in een korte broek, ben ik reuze nieuwsgierig wat zijn kennis en ervaring mij kunnen brengen. Op de website van ‘The Iceman’ kun je vanuit huis een gratis online minicursus volgen.
Ik voel enorme weerstand als ik denk aan de koude waterstralen. Na een saunabezoek spring ik altijd zo snel mogelijk uit het koude dompelbad. Mijn adem zit dan zo hoog: het lijkt alsof ik geen lucht krijg.
“Op een gegeven moment is het fijn”, zegt Wim vanaf mijn beeldscherm, alsof hij mijn gedachten leest. “Je krijgt meer energie, omdat je bloed beter stroomt en het transportsysteem van mineralen en nutriënten die de cellen voedt beter functioneert. Je hele fysiologische systeem wordt alerter op bacteriën en virussen.”
“Nou, dat wil ik wel, helemaal in tijden van corona”, denk ik. Gelukkig mag je eerst warm douchen. Nadat ik me goed opgewarmd voel, adem ik diep in en uit en laat het water – rond de 12 graden is het advies – eerst over mijn voeten en handen stromen. Zo went mijn lijf aan de kou. Dan, heel langzaam maar zeker, stap ik er helemaal onder. Het advies is om er 15 tot 30 seconden onder te staan.
Even gaat mijn ademhaling omhoog en moet mijn lijf wennen. Maar daarna valt het ontzettend mee. Ik kan er met gemak een minuut onder blijven staan. Waar ik normaal loom word van een douche, voel ik me nu klaar voor de dag. Het voelt als een cadeautje aan mijn lijf. Maar is koud douchen echt een remedie tegen hart- en vaatziekten, zoals Wim beweert? En krijg je er daadwerkelijk een sterker immuunsysteem van?
Uit onderzoek van onder andere het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) blijkt dat jezelf regelmatig blootstellen aan kou het risico op hart- en vaatziekten inderdaad kan verkleinen. Ook kun je ermee afvallen, laat deze studie zien. “Kou stimuleert de werking van bruin vet in je lichaam. Bruin vet verbrandt suikers en vetten die je eet en warmt zo je lichaam op”, legt bruin vet-onderzoeker Sander Kooijman van het LUMC uit.
“Je valt dus een beetje af en de verbrande suikers en vetten komen niet meer in je bloedbaan. Ook helpt bruin vet indirect om suikers en vetten die al in de bloedbaan circuleren sneller af te voeren naar de lever, waar ze vervolgens afgebroken worden. Minder cholesterol in de bloedbaan betekent minder slagaderverkalking: de belangrijkste onderliggende oorzaak van hart- en vaatziekten.”
De wetenschapper betwijfelt wel of alleen koud douchen voldoende is voor het benodigde effect. “Ik denk dat er meer nodig is. Je thermostaat een graadje lager zetten bijvoorbeeld en ’s nachts uitzetten. Wat de ideale omstandigheden zijn, dat wil ik graag verder onderzoeken.”
Hoe zit het met de weerbaarheid tegen virussen en bacteriën? “In ons comfortabele leven met verwarmingen en dikke jassen prikkelen we ons immuunsysteem haast niet. Jezelf regelmatig blootstellen aan kou is een goede manier om jezelf even uit balans te brengen en weerbaarder te worden”, zegt Wim Hof methode-instructeur en fysiotherapeut Jamie van der Lugt.
Dat onderstreept grootschalig Nederlands onderzoek, uitgevoerd door het AMC: een maand lang koud (af)douchen zorgt voor 29 procent minder ziekteverzuim. Of je nu 30 of 90 seconden koud doucht, dat maakt geen verschil.
De proefpersonen voelden zich energieker en productiever. Maar was hun afweer daadwerkelijk beter of zaten ze vooral lekkerder in hun vel en meldden ze zich daarom minder ziek? Sander: “Meer onderzoek is nodig om die vraag te beantwoorden.”
Wim heeft in elk geval het immuunsysteem van ‘superman’, zoals onder andere deze studie van het Radboud UMC bewijst. Een bacteriedeel, waar je normaal hartstikke ziek van wordt, veroorzaakt bij hem haast geen griepverschijnselen. Ook maakt hij de helft minder ontstekingseiwitten aan dan proefpersonen die zijn technieken niet volgen. En wat hij kan, leert hij anderen ook, zoals ook deze vervolgstudie van het Radboud laat zien.
De Iceman trainde vier dagen lang een groep van 12 gezonde mannen, die vervolgens ook het bacteriedeel toegediend kregen. Ook zij maakten minder ontstekingseiwitten aan en hadden minder griepverschijnselen dan de controlegroep. Met behulp van Wims technieken prikkel je namelijk het sympathische deel van het zenuwstelsel en maak je meer adrenaline aan, het stresshormoon dat de immuunrespons onderdrukt. Hoe dat precies werkt, kun je hier zien.
Deze uitkomsten zijn mogelijk gunstig voor de behandeling van auto-immuunziekten zoals reuma, die het gevolg zijn van een overactief immuunsysteem, concluderen de onderzoekers. Mogelijk is het ook een remedie tegen ontstekingen, als je kijkt naar deze studie van het Radboud.
Het is duidelijk: de ‘koude meertjes-springers’ zijn niet gek. Maar hoe zit het met de ademhalingstechnieken? Om dat te ervaren, ga ik verder met de minicursus. “Je kunt je licht voelen in je hoofd en tintelingen in je handen en voeten krijgen. Dat is allemaal oké; het zijn symptomen dat het werkt. Denk aan helen. High on your own supply’’, zegt Wim vanaf mijn beeldscherm.
Ik lig op bed en adem diep in, helemaal naar het laagste gedeelte van mijn buik. Als ik uitadem, laat ik de lucht als een zucht naar buiten komen. Dertig keer. Na de laatste uitademing van die reeks houd ik mijn adem zo lang mogelijk vast. Zodra de ademprikkel weer komt, adem ik zo diep mogelijk in en houd mijn ademhaling 15 seconden vast. Deze hele sequence herhaal ik twee keer.
Het gaat moeizaam, alsof mijn longen te krap zijn voor de hoeveelheid lucht. Ook word ik duizelig en voel ik tintelingen in mijn handen. Ik heb het gevoel dat ik ieder moment kan flauwvallen. Nu begrijp ik waarom dit soort technieken gevaarlijk zijn als je autorijdt of zwemt. Een angstig gevoel bekruipt me. Wat gebeurt er allemaal met me?
Ik blijf rustig doorademen. Op een gegeven moment voelt het alsof ik door de weerstand heen adem. Het ongemak in mijn longen vloeit weg en ik ervaar letterlijk meer ademruimte. Ik slaak een zucht als ik de rondes heb afgemaakt. Alhoewel het een strijd was, voel ik me rustig en een beetje high. Het heeft effect, maar wat doet het nu precies?
“Met deze ademhalingstechniek adem je voller dan normaal. Je krijgt dan meer zuurstof binnen en traint je cellen om zuurstof dat nog in je bloed circuleert beter op te nemen. Je cellen zetten zuurstof om in energie. Vandaar de energieboost”, legt Jaime uit.
Ook prikkel je, net zoals met een koude douche, het ‘fight- or flightsysteem’, oftewel: het sympathische gedeelte van je zenuwstelsel. “Met deze ademtechniek beïnvloed je de verhouding tussen zuurstof en koolstofdioxide. Je lichaam raakt dan even uit balans en zoekt weer naar homeostase. Zo train je je immuunsysteem”, vertelt de fysiotherapeut.
De ademhalingstechniek heeft nog een voordeel: je leert comfortabeler zijn tijdens stressvolle situaties. Jaime: “De lichamelijke sensaties en gedachten die opkomen als je het vecht- of vluchtmechanisme oproept, herinneren je aan andere momenten in je leven waarop er ‘gevaar’ was. Alleen is er nu geen gevaar en kun je oefenen om te zijn met wat er is.”
De adempauzes binnen de techniek activeren juist het parasympatische deel van het zenuwstelsel, wat staat voor ‘rest en digest’. “Zo train je jezelf ook om de switch te maken van een sympathische staat naar een parasympatischs staat. Overall zorgen beide technieken voor vermindering van stress”, legt Jaime uit.
Ik blijf de technieken de rest van de week doen. De weerstand en het angstige gevoel blijven, maar diep inademen gaat elke dag beter. Naderhand voel ik me meer in het moment en aanweziger. Het lijkt alsof ik de wereld scherper zie, met meer kleur. Ik voel me vrolijk, warm en dichtbij mezelf.
Na de koude douche ervaar ik steeds een energieboost. Alsof ik koffie heb gedronken, maar het effect voelt natuurlijker. Op een gegeven moment voelt de douche na een paar seconden zelfs niet meer koud, er lijkt een intern kacheltje aan te gaan.
Ook heb ik het gedurende de dag minder koud, terwijl ik best een koukleum ben. En slaap ik ’s nachts dieper dan normaal. Op dag vijf heb ik zelfs zin in de koude douche! Het geluksgevoel en de energie houden wel een uur of langer aan.
Op dag zeven ervaar ik iets magisch. Ik kan flinke teugen zuurstof naar binnen zuigen, helemaal tot aan mijn lage buik, moeiteloos. De tintelingen in mijn buik en schouders voelen alsof iemand mij daar streelt. Golven van energie pulseren door mijn lijf.
En dan word ik omringd door stilte, alsof ik in een oase van rust beland. Mijn lijf is compleet ontspannen en ik heb geen gedachtes, behalve de gedachte dat ik geen gedachtes heb. Ik val in slaap en word even later fris en vrolijk wakker, alsof ik alle stress van me afgespoeld heb. Wie weet houd ik dit wel langer vol dan een week.
Waarschuwing! Wil je zelf thuis aan de slag? Bouw de koude douches langzaam op. Luister naar je lichaam. Als je zwanger bent of epilepsie hebt, is deze methode niet voor jou (op dit moment). Beoefen de ademhalingstechnieken in een veilige omgeving, dus niet in de auto, het bad of andere plekken waar het gevaarlijk is om flauw te vallen. Eet en drink geen alcohol van tevoren. Overleg altijd eerst met een arts of de oefeningen geschikt zijn voor je wanneer je kampt met (ernstige) gezondheidsklachten.
Marijke van der Linde – journalist, copywriter, eindredacteur en schrijfdocent
Marijke schrijft graag scenes, korte verhalen, sprookjes en gedichten en volgt regelmatig creatieve schrijfcursussen aan de Schrijversvakschool in Amsterdam en het Utrechts Centrum voor de Kunsten. Meer weten? Bezoek haar website: www.tikmachine.nl
Wij gebruiken cookies op deze site om de gebruikerservaring te verbeteren.
Lees hier hoe wij omgaan met deze data.