Ayurveda en Medische Basiskennis: het beste van twee werelden
Fleur Aukema (Ayurveda practitioner, Jyotisha en holistisch coach) vulde haar kennis van een oeroude levenswijze aan met moderne geneeskunde. Ze studeerde Ayurveda èn medische en psychosociale basiskennis. Dat komt haar cliënten ten goede. “We pakken klachten aan bij de bron en zetten waar nodig reguliere zorg in.”
Gezond koken is altijd al Fleurs’ passie geweest. Ze runde jarenlang samen met haar familie een delicatessenwinkel en voorzag mensen op festivals van voedende gerechten, vanuit haar eigen food truck. Ze was toen al enorm nieuwsgierig naar wat je met gezonde voeding allemaal kan bereiken. “Hoe houd je jezelf in balans met de juiste ingrediënten en recepten? En welke voeding kan herstel bevorderen? Ik wilde er alles over weten.” Tijdens die zoektocht ontdekte ze Ayurveda.
“Volgens de Ayurvedische traditie begint gezond eten met aandachtig en liefdevol koken. Je proeft met welke energie een maaltijd is bereid en die energie neem je in je op. Het mooie is: zodra je met liefdevolle aandacht kookt, ga je dat ook op andere gebieden in je leven voelen”, vertelt de kok en therapeut.
Volgens de Ayurvedische leer is Fleur voornamelijk een vata-type: snel, beweeglijk, enthousiast en idealistisch. Bij druk ervaren deze types snel stress en angstgevoelens en aan het eind van de dag kunnen ze uitgeput zijn. Voor ieder type gelden binnen de Ayurveda specifieke levenstijladviezen om in balans te komen. Zo heeft een vata-type baat bij een regelmatig leven, milde vormen van beweging zoals yoga en veel warme maaltijden en voedzame soepen. Fleur: “Met mijn foodtruck hopte ik van festival naar festival, werkte keihard, feestte veel en sliep weinig. Ik putte mezelf uit. Toen ik met Ayurvedisch koken begon werd ik me daarvan pas bewust: ik was doorgeslagen naar de ‘vata-kant’ en wilde graag in balans komen.”
Stapje voor stapje ging ze steeds meer leven volgens de Ayurvedische leefstijladviezen. Ze nam meer rust, dronk minder alcohol en at maaltijden die haar in balans brachten. Ook onderging ze een diepe Ayurvedische reiniging met detoxmaaltijden, darmspoelingen, zweethutsessies en massages. “Het voelde alsof ik mezelf schoonspoelde van al die jaren van ongezond leven. Langzaamaan voelde ik me steeds rustiger en gelukkiger. Toen lag het voor de hand dat ik de Ayurvedische kennis met anderen wilde delen.”
Na een cursus Ayurveda volgde al snel de therapeutenopleiding aan de Delight Academy. “Ik wilde graag leren hoe je iemand kunt coachen op het gebied van levensstijl en me professionaliseren als therapeut. Omdat de opleiding een HBO-accreditatie heeft, kun je je aansluiten bij een branchevereniging. Je krijgt dan onder andere een kwaliteitskeurmerk, praktijkondersteuning, vergoeding van zorgverzekeraars en intervisie.”
Een paar jaar geleden behaalde Fleur ook haar Medische- en Psychosociale Basiskennis. Samen met de opleiding aan de Delight Academy mag ze zichzelf straks officieel therapeut noemen en worden haar sessies deels vergoed door diverse aanvullende verzekeringen. “Dat is een mooie stimulans voor mijn cliënten om zich door mij te laten coachen. Maar belangrijker nog: ik kan hen nog beter helpen.”
Fleur coacht met name vrouwen, op het gebied van menstruatie, zwangerschap en gewicht. “Veel van dit soort problemen hebben met hormoondisbalans te maken. Ik wilde daar meer over leren. Dankzij mijn medische basiskennis ken ik het menselijk lichaam nu heel goed en begrijp ik hoe het hormoonstelsel werkt. Dit kan ik op een moderne en toegankelijke manier uitleggen aan mijn cliënten.”
Fleur vertelt dat Ayurveda een heel eigen taal heeft, die soms lastig te begrijpen is. Heeft een vrouw bijvoorbeeld last van heftige menstruaties? Binnen de Ayurveda wordt gesproken over een disbalans tussen vata, pitta en kapha. Vata en pitta wordt bij vrouwen bijvoorbeeld te hoog wanneer ze zichzelf uitputten.
Fleur: “Als een vrouw altijd werkt in het ritme van de man en niet toegeeft aan menstruatiepijn, kan dat leiden tot hormonale klachten. In westerse geneeskunde leg je dit verschijnsel uit als een hormoondisbalans tussen de hormonen oestrogeen en progesteron, iets wat vaak makkelijker te begrijpen is. Ik denk dat je sneller herstelt als je snapt hoe je lichaam functioneert.”
Wat de Ayurveda-therapeut ook waardevol vindt aan haar Medische en Psychosociale Basiskennis: ze herkent de alarmsymptomen van ernstige lichamelijk en psychische ziektes. “Ik heb al een paar vrouwen bij wie ik bloedarmoede vermoedde naar de huisarts doorgestuurd, om hun bloedwaardes te laten testen. Een vrouw bleek een auto-immuunziekte te hebben, waarbij het lichaam de eigen rode bloedcellen aanvalt en afbreekt. Zij had echt reguliere hulp nodig. Zonder mijn medische basiskennis waren we daar misschien niet achter gekomen.”
Fleur stuurt cliënten soms ook door naar een psycholoog. “Er komen regelmatig vrouwen bij mij met psychische klachten. En dat is logisch, want die liggen vaak ten grondslag aan de fysieke klachten. Daar werken we samen aan, met ademhalingsoefeningen bijvoorbeeld.
Maar als ik opmerk dat een cliënt bijvoorbeeld met een onverwerkt trauma worstelt, stuur ik haar door. Zo krijgt ze de hulp die ze nodig heeft. Het behandeltraject van een psycholoog kan wel naast mijn behandeling bestaan. Zo kunnen we elkaar versterken.”
Andersom gebeurt het ook: reguliere zorgaanbieders verwijzen hun cliënten door naar Fleur. Ze is ook in gesprek met een huisarts bij haar in de buurt, over een mogelijk samenwerkingsverband. De arts wil graag een spreekuur van een Ayurvedisch coach in haar praktijk aanbieden, als aanvulling op haar reguliere zorg.
“Dankzij mijn Medische en Psychosociale Basiskennis voel ik me zeker over zo’n samenwerking. Ik ken de medische termen en kan levelen met een huisarts”, vertelt Fleur.
Ze denkt dat het heel erg waardevol is als huisartsen patiënten doorverwijzen naar complementaire therapeuten. “Waar artsen bijvoorbeeld snel de pil opperen bij hormonale klachten, kijken we in de Ayurveda naar voeding en levensstijl.
Pijn zien we als een teken van een dieperliggend probleem. Zo worden chronische klachten bij de wortel aangepakt. Doe je dat niet, dan kun je later nog meer problemen krijgen, zoals onvruchtbaarheid of een heftige overgang.”
Fleur vertelt over een cliënt die lang last had van heftige menstruaties en daar niets mee deed. Uiteindelijk ontwikkelde dat in ernstige endometriose en moest ze geopereerd worden.
“We kijken hoe we haar met Ayurveda in balans kunnen houden, zodat het niet terug komt. Het zou mooi zijn als we kunnen voorkomen dat chronische klachten ontaarden in ernstige ziektes. Met een spreekuur bij de huisarts raakt een groter publiek vertrouwd met prachtige, oeroude levenswijzen als Ayurveda.
Ik geloof dat er altijd huisartsen zijn die open staan voor samenwerking en dat de maatschappij er behoefte aan om op een dieper niveau te kijken naar het begrip ‘gezondheid’. We zitten in midden in een gezondheidscrisis, maar niemand heeft het heeft over gezondheid. Dat kan anders.”
Fleur geeft momenteel af en toe een consult, maar geniet vooral van een heel ontspannen zwangerschapsverlof, mede dankzij haar kennis van de Ayurveda. Drie maanden geleden beviel ze van haar derde kindje. “Mijn lichaam heeft alles gegeven tijdens de bevalling en ik heb al mijn resterende energie nodig om voor mezelf en mijn baby te zorgen.”
Vanuit de Ayurvedische visie wordt daarom geadviseerd om zoveel mogelijk in bed te liggen met je baby en je zes weken lang te laten verzorgen. “Een traditie die we in het westen nauwelijks toepassen. Veel vrouwen pakken zo snel mogelijk het dagelijks leven weer op. Maar als je de tijd neemt verloopt het herstel veel beter.”
Fleur maakt zo min mogelijk plannen en heeft vrienden en familie gevraagd om Ayurvedische maaltijden voor haar gezin te koken. “Een vriendin van me wilde graag Ayurvedisch leren koken. Toen ik nog zwanger was heb ik haar kooklessen geven en nu kookt ze verse maaltijden voor me. Mijn moeder en schoonmoeder helpen mee.”
Vers eten is volgens de Ayurvedische traditie belangrijk, helemaal na een bevalling. “Je kunt natuurlijk ver van tevoren maaltijden maken en invriezen. Maar in verse groenten (liefst direct uit je eigen groentetuin) zit nog heel veel leven en daarom geeft dat de meeste energie.”
Binnen de Ayurvedische traditie wordt gezegd: na een bevalling is vata is uit balans. Een vrouw verliest namelijk veel vocht, droogt sneller uit en kan last krijgen van constipatie. Dat kun je compenseren met warme, vloeibare en voedende gerechten met bijvoorbeeld zoete aardappel, wortel met rijst, stoofpotjes en warme pap. Je kunt alles lekker ‘soepig’ maken met bouillon of amandelmelk.
Fleur: “Dat heeft er bij mij voor gezorgd dat ik op dag twee al zonder problemen naar het toilet kon. Voor de meeste vrouwen is dat een drama als je net bevallen bent. Ik merk ook dat ik zoveel ontspanner ben dan na mijn eerste en tweede bevalling, omdat ik echt de tijd neem om te herstellen.
Ik ben heel dankbaar dat ik alle informatie die ik tijdens mijn studie heb geleerd op mezelf kan toepassen. En dat ik het kan doorgeven aan anderen. In deze duizenden jaren oude levenswijze zit zoveel wijsheid.”
Marijke van der Linde – journalist, copywriter, eindredacteur en schrijfdocent
Marijke schrijft graag scenes, korte verhalen, sprookjes en gedichten en volgt regelmatig creatieve schrijfcursussen aan de Schrijversvakschool in Amsterdam en het Utrechts Centrum voor de Kunsten. Meer weten? Bezoek haar website: www.tikmachine.nl
Beeld: Dieuwke Schaper
Wij gebruiken cookies op deze site om de gebruikerservaring te verbeteren.
Lees hier hoe wij omgaan met deze data.